بطور کلی نرم افزاها به دو گروه زیر تقسیم می شوند:
1-نرم افزار های سیستمی 
2- نرم افزارهای کاربردی
 
-نرم افزارهای سیستمی :
 برنامه هایی هستند که برای فعال شدن کامپیوتر و یا سرویس دادن به آن نیاز می باشد.این نوع برنامه ها را معمولا“ کمپانی سازنده کامپیوتر یا شرکتهای نرم افزاری می نویسند.
این نرم افزارها خود به سه گروه زیر تقسیم می شوند:
1-سیستم عامل
2-برنامه های سودمند
3-مترجم ها
 
-سیستم عامل : 
مهمترین نرم افزار کامپیوتر است که مدیریت استفاده از منابع کامپیوتری را بر عهده دارد و در واقع بین کاربر و اجزای سخت افزار و نرم افزاری کامپیوتر ارتباط برقرار می کند، و بدین ترتیب تسهیلاتی جهت کار با کامپیوتر و دستگاههای جانبی آن ایجاد می گردد .   کلیه عملیاتی که در سخت افزار کامپیوتر انجام می گیرد مانند تشخیص دستگاههای ورودی و خروجی، یافتن برنامه مورد نظر از روی حافظه و ... توسط سیستم عامل صورت می گیرد. سیستم عامل اولین برنامه ای است که با راه اندازی کامپیوتر در حافظه قرار می گیرد و تا وقتی کامپیوتر را خاموش نکنیم در آن باقی می ماند.
برای مثال سیستم عامل های Dos  که اولین و ساده ترین سیستم عامل بوده و Windowsها که شامل Windows 95 ، Windows 98 ، Windows NT ، Windows 2000 و Windows XP 
و نیز سیستم عاملهای Linux  و Unix را می توان نام برد.

مزایای محیط Windows نسبت به محیط Dos عبارتند از:
1-Windows از آنجا که یک محیط گرافیکی می باشد برای استفاده از آن نیاز به حفظ و تایپ فرمانها ندارد، بلکه با اشاره بر نمایشهای تصویری بر روی صفحه نمایش پرونده ها یا فرمانهایی را انتخاب می کند. در واقع Windows یک محیط Graphic User Interface (واسط گرافیکی کاربر) میباشد، بدین معنی که  تمام منابع کامپیوتر را (شامل منابع سخت افزاری از قبیل دیسکها، چاپگرها و منابع نرم افزاری از قبیل نرم افزارهای سیستمی،برنامه های کاربردی وفایلهای داده ای) در قالب تصاویر یا نمادهای کوچکی موسوم به آیکون نمایش می دهد، کافی است اشاره گر ماوس را روی آیکون مورد نظر ببریم و کلیک کنیم تا درخواست ما به سیستم عامل منتقل شود.
2-انتقال اطلاعات از برنامه ای به برنامه دیگر ساده تر است.
3-در محیط Windows چندین عمل را همزمان با هم می توان انجام داد.
 
-برنامه های سودمند(کمکی) : برنامه هایی هستندکه جهت تسهیل عمل بخصوصی طراحی شده اند در واقع کارکردن با کامپیوتر را آسانتر می کند و کاربر را در جهت پشتیبانی و سازماندهی سیستم یاری می دهد، مانند NC 
 
-مترجمها : برنامه هایی هستند که نرم افزارهایی را که توسط کاربر نوشته شده است به زبان ماشین(صفر و یک) تبدیل می کند تا برای کامپیوتر قابل فهم باشد.
مترجمها خود به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
1-کامپایلر           2-مفسر
 
-کامپایلر: تمام برنامه ای که توسط کاربر نوشته شده است را به یکباره به زبان ماشین تبدیل میکند و سپس آنرا اجرا می نماید ، بدین ترتیب ترجمه کل برنامه را می توان نگهداری کرد و آنرا بارها اجرا نمود و برای اجرای مجدد نیازی به کمپایل کردن دوباره نداریم.
 
-مفسر: هرخط برنامه کاربر را جداگانه به زبان ماشین تبدیل کرده و اجرا میکند، بدین ترتیب مرحله ترجمه و اجرا از هم جدا نیستند و همزمان انجام می گیرد، بنابراین ترجمه کل برنامه را نمیتواند نگه دارد و برای هر بار اجرا احتیاج به ترجمه مجدد می باشد.
 
-نرم افزارهای کاربردی :
برنامه هایی هستند که یا خود کاربر و یا موسسات ویژه ای آنها را می نویسند و در جهت هدفی خاص ، برای برآوردن نیازهای گوناگون کاری ، مورد استفاده قرار می گیرند، مانند
سیستم مدیریت ، پایگاه داده ها و بانکهای اطلاعاتی مانند Oracle, Foxpro,Dbase
واژه پردازها که جهت ایجاد و ویرایش متن به کار می روند مانند Word,Zarnegar
صفحه گسترده ها که برای محاسبه فرمولها و اطلاعات آماری و تحلیلی و ترسیم نمودارها به کار می روند مانند Lotus,Quatro Pro , Excel
گرافیک که برای ترسیم خطوط و ایجاد تصویر و طرحهای یک بعدی و سه بعدی به کار می رود مانند Photo Shop , Harward Graphic , Corel Draw , AutoCAD

بطور کلی کامپیوتر از چهار واحد اصلی پردازش مرکزی ، حافظه ، ورودی و خروجی تشکیل شده است.
 
1-واحد پردازش مرکزی یا CPU  (Central Proccessing Unit):
این بخش یک مدار الکترونیکی گسترده و پیچیده است که عملیات پردازش روی داده ها را انجام میدهد و از بخشهای زیر تشکیل شده است: 
 
-محاسبه و منطق یا ALU   (Arethmatic Logic Unit): که وظیفه آن کلیه عملیات محاسباتی و منطقی بر روی داده ها می باشد.
-کنترل یا CU   (Control Unit): که وظیفه آن نظارت بر اجرای دستورالعملهای برنامه است ، این واحد باید بتواند با دو بخش واحد محاسبه و منطق و حافظه ارتباط برقرار کند.
-ثباتها  (Register): حافظه های سریع و کوچک درون CPU بوده و محل نگهداری موقت دستورالعمها و داده می باشند.
سرعت CPU  برحسب مگا هرتز می باشد

2-حافظه (Memory):
حافظه قسمتی از سخت افزار کامپیوتر می باشد که داده ها و دستورالعملها و نتایج حاصل از عملیات بر روی داده ها در آنجا به صورت طول معینی از ارقام دودویی (صفر و یک) ،  نگهداری می شود.
 
-واحد حافظه :
کوچکترین واحد حافظه بیت (Bit) می باشد که یکی از ارقام دودویی صفر و یا یک در آن ذخیره می شود. واحد بعدی نیبل (Nibble) است که از چهار بیت متوالی تشکیل شده است و واحد بعدی بایت (Byte) می باشد که به هر هشت بیت متوالی گفته می شود، بایت واحد اصلی حافظه در کامپیوتر است، که هر بایت نشان دهند یک کارکتر می باشد. واحد های بعدی به ترتیب زیر است:
بایت 1024= 1 کیلو بایت
کیلو بایت 1024= ا مگا بایت
مگا بایت 1024=1 گیگا بایت
 
بطور کلی اطلاعاتی که در حافظه کامپیوتر ذخیره می شود از نظر کاربر بصورت کارکتر ، فیلد ، رکورد و فایل و پایگاه داده میباشد 
-کارکتر: به هر یک از حروف ، ارقام و علام قابل نمایش کارکتر گفته می شود.
-فیلد (Field): به تعدادی کارکتر به هم مرتبط که راجع به یک موضوع اطلاعاتی را بدهد فیلد میگویند.
-رکورد (Record): چند فیلد به هم مرتبط در رابطه با یک موضوع یک رکورد را تشکیل می دهند.
-فایل (File): مجموعه ای از رکوردهای به هم مرتبط یک فایل را بوجود می آورد.
-بانک اطلاعاتی ، پایگاه داده(Data Base) : چند فایل به هم مرتبط یک پایگاه داده را به وجود میاورد.
 
بطور کلی دو نوع حافظه داریم:
1-حافظه اصلی(اولیه) (Primary Storage   or   Main Memory) 
2-حافظه کمکی(ثانویه) (Secondray Storage)
 
-حافظه اصلی :
حافظه اصلی خود به دو دسته تقسیم می شود :
 
1-حافظه فقط خواندنی یا (Read Only Memory)ROM 
این حافظه حاوی اطلاعاتی است که توسط کارخانه سازنده بصورت دائمی در آن ذخیره شده است، این داده ها می تواند خوانده و یا استفاده شود اما کاربر نمی تواند آنها را تغییردهد. و با قطع برق اطلاعات این حافظه از بین نمی رود.
وظیفه این حافظه چک کردن قسمتهای اصلی کامپیوتر مثل چک کردن Main Board  و RAM  و نیز چک کردن ورودی و خروجی استاندارد (مانیتور و کی بورد) و انتقال سیستم عامل به حافظه اصلی (RAM) می باشد.
 
2-حافظه خواندنی و نوشتنی یا RAM  (Random Access Memory) 
این حافظه می تواند توسط نرم افزارهای کامپیوتر پاک و یا رونویسی شود، برنامه ها برای اجرا شدن باید به این حافظه منتقل شوند(کامپیوتر بر روی اطلاعاتی می تواند عملیات انجام دهد که در حافظه اصلی باشند) و با قطع برق اطلاعات حافظه اصلی از بین می رود.
 
-حافظه کمکی:
معمولا” برنامه ها و اطلاعات مورد استفاده کامپیوتر به قدری زیاد هستند که در حافظه اصلی کامپیوتر نمی گنجند و نیز چون با قطع برق اطلاعات حافظه اصلی پاک می شود ، برای نگهداری از اطلاعات از حافظه کمکی استفاده می شود. ظرفیت حافظه های کمکی می تواند خیلی زیاد باشد و بدین ترتیب اطلاعات حجیمی را می توان نگهداری کرد و با استفاده از حافظه کمکی می توان آنها را منتقل کرد. حافظه های کمکی به دو دسته تقسیم می شوند:
 
1-حافظه های مغناطیسی    
            -نوار مغناطیسی Magnetic Tape
            -دیسک مغناطیسی Magnetic Disk  
                                                     -دیسک نرم Floppy Disk
                                                     -دیسک سخت Hard Disk
نوار مغناطیسی در جعبه ای مانند یک کاست جای گرفته و جنس آن از پلاستیک است که یک سطح آن از اکسید آهن و یا هر ماده دیگری که قابلیت مغناطیس شدن را داشته باشد پوشیده شده است. نوار مغناطیسی بیشتر برای نسخه های پشتیبان از اطلاعات حجیم مورد استفاده قرار می گیرند. نکته مهم در رابطه با نوارهای مغناطیسی این است که امکان دسترسی تصادفی به اطلاعات موجود در آنها وجود ندارد و به عبارت دیگر ، کامپیوتر مجبور است برای یافتن بخش مورد نظر از اطلاعات  روی یک نوار ، کل اطلاعات را از ابتدا تا انتهای نوار بخواند.
دیسک مغناطیسی به صورت صفحه ای دایره ای شکل است که آن نیز آغشته به اکسید آهن بوده وگنجایش و سرعت دستیابی به اطلاعات در دیسکهای سخت بیشتر از دیسکهای نرم می باشد.
برای نگهداری نسخه های پشتیبان و نیز انتقال فایلهای بزرگ بین کامپیوترها از دیسکهایی با ظرفیت بالا ( 100 تا 250 مگا بایت ) به نام zip دیسک استفاده می شود. برای خواندن و نوشتن روی این دیسکها به دیسک گردان مخصوص خودشان نیاز می باشد.
2-حافظه های غیر مغناطیسی 
مانند دیسکهای نوری یا CD-ROM (Optical Disk) ، این دیسکها عموما” قابل بازنویسی نیستند وظرفیت آنها650 مگا بایت می باشد. دیسکهای CD-RW این امکان را در اختیار شما قرار می دهند که اطلاعات دلخواه خود را بیش از یک بار در آنها ذخیره کنید.
3-دستگاههای ورودی(input Device):
یک دستگاه ورودی وظیفه انتقال داده ها و برنامه ها را به درون حافظه کامپیوتر بر عهده دارد.
برای مثال دستگاههای ورودی زیر را می توان برد:      
صفحه کلید (Key Board)     -     موشواره (Mouse)     -     اهرم هدایت (Joy Stick)   
رقمگر (Digitizer)     -      پویشگر (Scaner)      -       قلم نوری (Light Pen)
گوی چرخان (Track Ball)    -   صفحه نمایشی لمسی (Touch Screen) 
نوارگردان (Tape Drive)    -    دیسک گردان (Disk Drive)   -   میکروفن (Microphone)

 همواره گرفتن آمار از کارکردی که شما با کامپیوتر داشته اید عمل جذابی بوده است! به همین دلیل شاید شما نیز دوست داشته باشید که بدانید به فرض در یک ماه اخیر ، از کدام یک از نرم افزارهایی که در درون ویندوز نصب کرده اید بیشتر استفاده کرده اید و از کدام کمترین استفاده را داشته اید. این موضوع میتواند علاوه بر جنبه اطلاع رسانی ، مفید نیز باشد. چرا که میتوانید برنامه های زائد نصب شده روی سیستم را نیز بنا بر میزان استفاده خود شناسایی کنید. این کار به وسیله خود ویندوز XP امکان پذیر است اما بسیاری از کاربران از این ویژگی جالب بی خبرند. هم اکنون قصد داریم به معرفی این ترفند جالب بپردازیم.

برای این کار:
از منوی Start به Control Panel بروید.
بر روی Add or Remove Program دوبار کلیک کنید تا پنجره مربوطه باز شود.
هم اکنون شما لیست کامل نرم افزارهای نصب شده بر روی ویندوز خود را مشاهده میکنید.
حال کافی است بر روی یکی از برنامه ها ، به دلخواه ، کلیک کنید. خواهید دید که اطلاعات دیگری به گزینه مربوطه افزوده خواهد شد.
اکنون در داخل کادری که به حالت انتخاب در آمده است و در قسمت Used ، ممکن است یکی از موارد rarely ، occasionally ، frequently را مشاهده کنید.
در صورتی که کلمه rarely درج شده بود این بدان معناست که شما از این برنامه یا اصلا استفاده نکرده اید و یا بندرت از آن استفاده کرده اید.
همچنین اگر به عبارت occasionally برخوردید ، در این صورت شما از برنامه بعضی اوقات و گهگاه استفاده میکنید.
و نهایتا اگر کلمه frequently را مشاهده کردید درخواهید یافت که از این برنامه به وفور و بارها و بارها استفاده کرده اید.

در قسمت Last Used On نیز میتوانید تاریخ آخرین استفاده از برنامه را مشاهده کنید که در نوع خود این نیز جالب است.

در زیر به دو مرحله اشاره شده است شما این مراحل را انجام دهید تا از حداکثر گرافیک بهرمند شوید.

مرحله اول : ابتدا بر روی My Computer کلیک سمت راست ماوس را زده و از منوی ظاهر شده گزینه Propertise را انتخاب کنید .
سپس به زبانه Advanced رفته و در قسمت Performance (قسمت فوقانی پنجره) بر روی دکمه Settings کلیک نمایید.در زبانه Visual Effects گزینه Adjust For Best Appearance را انتخاب کرد و در نهایت بر روی دکمه Ok کلیک نمایید.

مرحله دوم : بر روی دسکتاپ کلیک سمت راست ماوس را زده و از منوی ظاهر شده گزینه Properties را انتخاب کنید و زبانه Appearance را گشوده و بر روی دکمه Effects کلیک نمایید.
بعد گزینه Use The Follwing Transition Effect For Menus And Tooltips را انتخاب کنید و از منوی گشودنی آن گزینه Fade Effect را انتخاب نمایید.
همچنین گزینه Use The Following Method To Smooth Edges Of Screen Fonts را انتخاب نمایید و از منوی گشودنی آن گزینه Clear Type را انتخاب نمایید .

همچنین دو گزینه Show Shadows Under Menus (برای نمایش دادن سایه در زیر منوها) و Show Windows Contents White Dragging (برای نمایش دادن پنجره در هنگام تغییر مکان ) را نیز انتخاب نمایید و در نهایت بر روی دکمه OK کلیک کنید.

ویندوز XP از زمان انتشار خود، توجه همگان را معطوف به خود کرد .این نسخه از ویندوز دارای قابلیتهای مفیدی است و ما در این نوشته به یکی از آنها که Printers & Faxe  نام دارد می پردازیم.

برای راه اندازی فکس در سیستم خود شما باید یک کامپیوتر با سیستم عامل ویندوز XP و یک مودم با قابلیت فکس داشته باشید که اصطلاحا به آن فکس مودم می گویند.

1- ابتدا در محیط ویندوز XP  وارد Control Panel شده  و گزینه  Printers & Faxe  را کلیک کنید. سپس در پنجره ای که باز می شود گزینه Set up faxing را از منوی کناری انتخاب کنید.

2- سی دی ویندوزXP را داخل درایو خود قرار دهید تا برنامه از روی سی دی نصب شود. پس از پایان نصب به پنجره Printers & Faxes باز می گردیم و گزینه Send a fax را از منوی کناری انتخاب می کنیم.

3- با کلیک روی گزینه Send a fax ویزاردی با نام Fax Configuration Wizard برای ما باز می شود. حال روی گزینه Next کلیک می کنیم و اطلا عات خود را در این صفحه وارد می کنیم. کامل پر کردن این فرم ضرورتی ندارد، پس Next را کلیک می کنیم و به پنجره بعد می رویم. در اینجا گزینه Enable Receive را تیک میزنیم و آن را رویManual answer تنظیم می کنیم و دو بار گزینه Next را می زنیم تا به پنجره Routing Options برسیم. در اینجا نام پرینتر یا محل ذخیره شدن فکس ها بر روی هارد را با تیک زدن یک کدام از دو گزینه مشخص می کنیم و بر روی گزینه Next و Finish کلیک می کنیم تا به پنجره جدیدی تحت عنوان Welcome to the Send Fax wizard وارد شویم. از این پنجره صرفنظر می کنیم و دوباره به قسمت Printers & Faxe می رویم. بروی عکس فکس دو بار کلیک می کنیم تا برنامه Fax Console باز شود .

4- برای فرستادن فکس در برنامه Fax Console از منوی File گزینه Send a fax را کلیک می کنیم. در پنجره جدید Next را کلیک می کنیم و در قسمت To نام فرد گیرنده و در قسمت شماره تلفن فکس گیرنده را وارد می کنیم و Next را می زنیم. در پنجره بعد موضوع فکس و متن فکس را مشخص می کنیم و دو بار Next را می زنیم و سپس Finish را میزنیم تا فکس مورد نظر فرستاده شود.

5- برای گرفتن فکس کافی است در برنامه Fax Console از منوی فایل گزینه Receive a fax now را کلیک کنید تا فکس مورد نظر دریافت و در جایی که قبلا مشخص کرده اید ذخیره شود.