از زمان فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی موبایلی، در طول یک سال گذشته، همواره بحث محتوایی که از این طریق منتقل میشود مطرح بوده و چالش‌ها در این زمینه موجب شد تا در نهایت بحث فیلترینگ هوشمند به عنوان یک موضوع مورد وفاق میان موافقان و مخالفان این شبکه‌ها مطرح شود.
راهکاری برای رفع فیلترینگ
اعلام ضرب‌العجل قوه قضاییه به وزارت ارتباطات، بار دیگر بحث بر سر فیلترینگ شبکه های اجتماعی را داغ کرده است. در این میان خبر های تازه ای از موضوع کهنه فیلترینگ هوشمند، به گوش می رسد و گویا راه‌اندازی این برنامه وارد فاز جدی‌تری شده است. بنا بر نظر کارشناسان، فیلترینگ هوشمند برنامه ای است که در صورت اجرا، به کاهش نارضایتی مردم از فیلترینگ کمک خواهد کرد و ضمن جلوگیری از سرقت اطلاعات ملی، خلل وارد شده به فعالیت افراد را به حداقل ممکن می رساند.
فیلترینگ هوشمند چیست
از زمان فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی موبایلی، در طول یک سال گذشته، همواره بحث محتوایی که از این طریق منتقل میشود مطرح بوده و چالش‌ها در این زمینه موجب شد تا در نهایت بحث فیلترینگ هوشمند به عنوان یک موضوع مورد وفاق میان موافقان و مخالفان این شبکه‌ها مطرح شود.
گفته شده که با طراحی نرم‌افزارهای فیلترینگ هوشمند عدم دسترسی مردم به سایت‌های اجتماعی بین‌المللی محدود به صفحات با محتویات مجرمانه میشود. شرایط مشابه چنین حالتی هم اکنون در سایت ویکی پدیا وجود دارد. به این ترتیب که سایت ویکی‌پدیا، به طور کلی باز است و دسترسی به آن امکان پذیر است؛ اما برخی صفحات آن که ضد مواضع نظام هستند و یا کاربردهای غیراخلاقی و مجرمانه دارند، فیلتر شده اند. کسی هم به این وضع اعتراضی ندارد.
حذف فیلتر سلیقه ای
در حال حاضر در کشور ما انجام فیلترینگ بر عهده یک کارگروه است و با رای‌گیری که در میان اعضای این کارگروه انجام میشود، تصمیم گرفته میشود که یک سایت فیلتر شود یا نشود. بنابراین در این سیستم فیلترینگ، ممکن است اعمال سلیقه هایی از سوی افراد وجود داشته باشد. یکی از راه کار هایی که در نهایت به حذف این اعمال سلیقه ها می انجامد، استفاده از سیستم فیلترینگ هوشمند است. یعنی با جایگزینی نرم افزار ها به جای افراد، این مسئله تا حد زیادی بر طرف خواهد شد.
از موارد دیگری که لزوم فیلترینگ هوشمند را یادآور می شود، وجود سایت هایی است که در آن ها مطالب خوب و بد در کنار هم قرار دارد. هر موتور جست‌وجو و یا شبکه اجتماعی ممکن است مطالب خوب یا بدی را به کاربران انتقال دهد و نمی‌توان به این دلیل کل آن شبکه را مسدود کرد. فیلترینگ کنونی به دلیل عدم امکانات کافی، تمامی سایت را فیلتر کرده و در نتیجه، مطالبی نیز که با ارزش‌های کشور مغایرت ندارند، مسدود می شوند. از سوی دیگر ممکن است برخی از مطالب در شبکه‌های اینترنتی حاوی مطالب تخصصی باشد که برای برخی گروه‌های اجتماعی زیان‌آور اما در عین حال برای برخی گروه‌های متخصص کشور مفید هستند. برای مثال می توان به سایت های تخصصی پزشکی اشاره کرد. در چنین مواردی نیز فیلترینگ نباید مانع دسترسی افراد متخصص به سایت های مورد نیازشان بشود.
از مواردی که لزوم فیلترینگ هوشمند را خاطرنشان می سازد، وجود سایت هایی است که در آن ها مطالب خوب و بد در کنار هم قرار دارد. هر موتور جست‌وجو و یا شبکه اجتماعی ممکن است مطالب خوب یا بدی را به کاربران انتقال دهد و نمی‌توان به این دلیل کل آن شبکه را مسدود کرد
ویژگی های فیلترینگ هوشمند
طبق تعاریف موجود و نمونه های تطبیقی سایر کشور ها، یکی از مواردی که قرار است در فیلترینگ هوشمند مورد توجه قرار گیرد، این است که در برخورد با یک صفحه، به جای فیلتر کردن تمام آدرس، بخشی از آن مسدود شود. در نتیجه چنین روندی، در یک سایت هم چون فیس بوک، تنها برخی صفحات مسدود شده و دسترسی به سایر صفحات، آزاد خواهد بود.
از سوی دیگر، در فیلترینگ هوشمند قرار است میان دسترسی های افراد، تمایزاتی ایجاد شود و سطحی از دسترسی بیش تر یا دسترسی کم تر، برای افراد متناسب با سن، شغل و تخصص شان، در نظر گرفته شود. برای مثال سطح دسترسی به اینترنت برای یک پژوهشگر در مقایسه با یک دانش آموز متفاوت خواهد بود که البته با توجه به اینکه اجرای این عملکرد، به تشخیص هویت افراد نیاز دارد، ابعاد اجرایی این بخش از پیشنهاد، هم چنان در مرکز ملی فضای مجازی در دست بررسی است.
از دیگر الزامات فیلترینگ هوشمند، امکان درک و پردازش تصویر است که در نتیجه آن می توان امیدوار بود که تنها برخی از تصاویر مغایر با اخلاق سایت ها فیلتر شوند، بی آن که قرار باشد تمام آدرس آن سایت مسدود شود. نرم افزار فیلترینگ هم چنین باید قادر باشد که بر اساس محتوا مسدود سازی را انجام دهد. برای مثال باید بتواند میان یک مطلب پزشکی که در آن از برخی کلمات خاص استفاده شده است و مطالب دیگری که از همان کلمات استفاده می کنند، تمایز قائل شود.
پیچیدگی های فیلترینگ شبکه های تلفن همراه
در خصوص استفاده از فیلترینگ هوشمند برای شبکه‌های اجتماعی موبایل، کار تا حدی پیچیده می شود؛ چرا که امکانات خاصی لازم است تا دولت‌ها بتوانند در میان محتواهای منتشر شده در این شبکه‌ها، محتواهای غیراخلاقی و مجرمانه را شناسایی کنند. به گفته کارشناسان در حال حاضر توان فنی برای این کار نه تنها در کشور ما؛ بلکه در بسیاری از کشور‌های دیگر وجود ندارد.
فیلترینگ هوشمند در سایر کشورها
در حال حاضر فیلترینگ هوشمند در کشور های پیشرفته رایج بوده و به سه حالت انجام می شود. در حالت اول شرکت‌های اینترنتی به کاربران خود این امکان را می‌دهند که قابلیت دسترسی به برخی از سایت‌ها و شبکه‌ها برای آنها محدود شود. حالت دوم که تا حدی نیمه هوشمند است، از سوی شرکت‌ها و نهادهای یک کشور اعمال میشود و حالت سوم آن فیلترینگ هوشمندی است که در اختیار دولت‌هاست و آنها می‌توانند دسترسی به سایت‌ها و شبکه‌هایی را که برای امنیت داخلی یک کشور مشکل‌ساز است را محدود کنند.
هم اکنون کنترل های معنایی در فیلترینگ های هوشمند بسیاری از کشور ها انجام می شود. برای مثال در آمریکا، از فیلترینگ معنایی هوشمند برای جلوگیری از ارسال اطلاعات نظامی استفاده می شود و حتی قدرت ترجمه به زبان های دیگر نیز برای آن وجود دارد. یعنی اگر شخصی بخواهد اطلاعات نظامی را به زبان های دیگر به خارج از کشور ارسال کند، با فیلترینگ معنایی هوشمند مواجه می شود.
بومی سازی فیلترینگ هوشمند
بنابرگفته وزیر ارتباطات، قرار است نرم افزار فیلترینگ هوشمند صد در صد بومی باشد و طراحی آن در داخل انجام بپذیرد. یکی از دلایلی نیز که تا کنون این طرح اجرایی نشده است، دشواری طراحی بومی آن بوده است. دکتر واعظی چندی پیش اعلام کرد که هم زمان با سه گروه از دانشگاه های مختلف برای ایجاد فیلترینگ هوشمند و طراحی این سامانه، قرارداد بسته شده و هرکدام که زودتر به نتیجه برسند، مورد استفاده قرار خواهند گرفت. هم چنین به گفته ایشان قرار است تا حدود شش ماه دیگر، خروجی این طرح مشخص شود.
